11 september 2017

Van “Huh?” naar “Oh ja!” – het verhaal van re-integratie na N.A.H.

Het is kerst 2014 als John, medewerker bij de Belastingdienst in Emmen, een val maakt waarbij hij zijn hoofd stoot. Er is een bloeding. Een bezoek aan de arts levert pijnstilling op maar verder geen alarmbellen, het komt wel goed. Halverwege januari 2015 merkt John echter dat het toch niet helemaal lekker loopt. Sterker nog, hij geeft aan zich niet zo best te voelen maar ach, er is een trainingsdag in het nieuwe gebouw in Groningen en John is gewoon van de partij. Want zo is John, niet zeuren, maar gaan. Echter, op die bewuste dag gaat het mis. John begint zich steeds raarder te voelen, krijgt een vreemde geur binnen, gaat onderuit en belandt in het ziekenhuis waarbij een bloeding in zijn rechter hersenhelft wordt geconstateerd – oorzaak, de val met kerst. John wil de ernst van de situatie nog niet onder ogen zien, maar zowel zijn collega’s als de artsen in het ziekenhuis weten gelukkig juist te handelen. En dus wordt zijn vrouw wel gebeld, en dus komt er wel een MRI en volgt er een opname.

John weet nog goed dat de neuroloog na zijn ontslag uit het ziekenhuis zei: ” Zo, de hardware is gefixed, nu de software opnieuw installeren”. Aan revalidatiecentrum Beatrixoord in Haren de taak om John middels dagbehandeling hierbij te helpen. John moest namelijk alles weer opnieuw leren; eten, praten, lopen, alles. Na 3 maanden komen een aantal collega’s op ziekenbezoek. Als kleinigheidje nemen ze een Sudoku boekje mee – maar John wist op dat moment niet eens meer hoe hij moest lezen, laat staan wat je met Sudoku moest doen. Dat niet aangeboren hersenletsel (N.A.H.) zo’n impact op iemands leven heeft, is iets wat niet veel mensen weten.

John laat zijn hoofd niet hangen tijdens het eerste ziektejaar. Hij vecht keihard voor zijn herstel, ondanks de situatie waarin hij zich bevindt. Want wees eerlijk, half kwijlend een woord proberen uit te spreken is niet heel erg rock ‘ n roll. Leren lopen met Nordic walking sticks ook niet. Maar het is wel wat er nodig is om verder te komen. En dus oefent John, en gaat hij. Dan maar in het donker met die sticks oefenen, even de straat door. Na 3 huizen kan hij echter al niet meer verder en moet hij zijn vrouw bellen om hem op te komen halen. Het is dan oktober 2015. John blijft gaan. Beter 100 x je kop stoten en er uiteindelijk wel komen, dan niet alles te hebben gegeven. Voor zichzelf, maar ook vooral voor zijn vrouw en zijn kinderen. Dát is wel rock ’n roll: No guts, no glory!

In december 2015 volgt een eerste bezoek aan de bedrijfsarts en in januari 2016 komt John weer voor het eerst op zijn werk. John wil re-integreren. Meteen begint “Het monster van de Wet Poortwachter” in zijn nek te hijgen, zo voelt hij dat. Er moet dossier opgebouwd worden, het woord WIA wordt genoemd, en John dreigt hierdoor grip op zichzelf en zijn herstelproces te verliezen. Vanuit Beatrixoord wordt geadviseerd een jobcoach mee te laten werken, om het re-integratieproces en John te ondersteunen. Jobcoach Regine van BaanPlus wordt benaderd vanwege haar expertise op het gebied van hersenletsel en in maart volgt een eerste kennismaking op de werkvloer. Daar ontmoet zij de volgende medewerkers die de komende maanden een rol zullen spelen:

We hebben John, die strijdvaardig heeft besloten dat hij in mei 2016 weer volledig arbeidsgeschikt zal zijn (hij heeft zelf maar alvast een re-integratieplan geschreven). Daarnaast hebben we H., de leidinggevende die alles zo goed mogelijk probeert te regelen, D., de re-integratiemanager die de grote lijnen van o.a. de wet- en regelgeving in de gaten houdt en R., de collega/begeleider op de werkvloer. Dit team gaat er samen voor strijden om John zo succesvol mogelijk te laten re-integreren. Ieder vanuit zijn eigen rol en met zijn eigen insteek. Zo besluitvaardig als John is, zo confronterend is het om te merken dat hij niet meer weet hoe hij de computer opstart. Of dat hij zijn jas uit moet doen en aan de kapstok moet ophangen als hij op kantoor komt. John moet alles weer leren. Dankzij de geduldige en systematische aanpak van collega R., leert John echter in rap tempo weer hoe dingen werken. De eerste weken had John veel “Huh?” momenten. Alles was nieuw, maar zo langzamerhand lijken de laatjes in zijn hoofd zich weer te openen en krijgt John steeds meer herkenning. “Oh ja!” – zo werkt dat!

Leidinggevende H. wordt na pensioen vervangen door E., R. wordt op den duur vervangen door A. en H., en John krijgt steeds meer grip op zijn leven. De taxi naar het werk wordt vervangen door de bus, enkelvoudige taken worden vervangen door complexere taken en de begeleiding vanuit Beatrixoord komt tot een einde. Regine begeleidt John in zijn proces, zowel praktisch als emotioneel. Vechten voor iets is prima, maar wat doet dit allemaal met jou als mens? En als je volop gas geeft, doe dat dan niet op alle vlakken tegelijk, maar maak hierin keuzes. Eerst uren opvoeren? Prima, maar dan op taakinhoud even de rem erop. Liever eerst op taakinhoud uitbreiden? Goed, maar dan niet tegelijkertijd je uren uitbreiden. Gaan, èn de rem erop. Rock ’n roll, èn minfullness. Vechten, èn accepteren dat (nog) niet alles lukt.

In september 2016, feitelijk nog maar een half jaar na de start van de daadwerkelijke re-integratie, zou de WIA aanvraag de deur uit moeten gaan. Voor John een enorme bron van stress. Voor zijn gevoel is het te vroeg, en wij, de mensen om hem heen, constateren hetzelfde. Het fundament is gelegd, nu wordt het tijd om te gaan bouwen. We besluiten uitstel van de WIA beoordeling aan te vragen en John krijgt zo extra tijd om te re-integreren. Een last valt van zijn schouders. In de maanden die volgen kan John zich volledig op zijn herstel richten en kunnen we in december 2016 concluderen dat John er weer is. Dankzij zijn doorzettingsvermogen maar ook dankzij iedereen die in zijn re-integratieproces een rol heeft gespeeld.

Zijn betermelding wordt spontaan gevierd met het team nadat John samen met Regine taart heeft gehaald. Als iedereen aan tafel zit vertelt John dat hij die ochtend weer beter is gemeld. Een stilte valt. Regine doorbreekt de stilte met “Dat hadden we een half jaar geleden met z’n allen niet gedacht, hè?”  en vervolgens komen de verhalen los. Ieder zijn beleving van de afgelopen maanden, maar ook van die bewuste dag in Groningen. Hersenletsel overkomt je niet alleen, het is iets wat een effect heeft op iedereen om je heen, inclusief je collega’s. Het is goed om hier samen met een taartje in onze handen bij stil te staan.

Het is nu begin 2017 en John is weer zichzelf, of, zoals hij het zelf zegt, John 2.0. Hij is weer vader, echtgenoot, werknemer, maatje in de kroeg. Waar zijn grenzen liggen weet hij steeds beter te herkennen en te erkennen. De coaching stopt, maar zijn proces gaat door. Bij het afsluitende gesprek met BaanPlus vertelt John dat hij sinds kort ook weer auto rijdt. Alleen de snelweg, dat lukt nog niet. Een mooi metafoor, vindt Regine. Eerst de dorpswegen, dan de provinciale wegen en uiteindelijk, uiteindelijk zullen we John weer op de snelweg tegenkomen. Maar wel pas dan, wanneer het weer volledig goed voelt en kan.

John – ik wens je een goede reis en een goed vervolg!